Een zak chips leeg eten, terwijl je eigenlijk wil afvallen.

Een training overslaan omdat je moe bent en nu liever op de bank ligt.

Iets belangrijks uitstellen omdat je liever nu iets leuks doet.

Voorrang geven aan korte termijn plezier, ten koste van een lange termijn resultaat. 

Iets willen hebben, maar wel het liefst zo snel en gemakkelijk mogelijk.

Herkenbaar? 

Deze manier van denken is hartstikke normaal. Normaal in de zin dat het gros van de mensen op deze manier denkt. De maatschappij stimuleert dit gedrag door alles wat we dagelijks doen steeds gemakkelijker en toegankelijker te maken. Liever gisteren dan vandaag, maar wel alleen als het niet te moeilijk is. Als we iets willen, dan willen we het nu. Maar we willen er geen of zo weinig mogelijk moeite voor hoeven doen. Met een druk op de knop krijgen wat we willen, vanuit het comfort van ons huis, dat hebben we het liefst.

De kans is groot dat je jezelf hierin herkent. Zo niet, dan ben je een zen-monnik, merk je het (nog) niet op of je bent gewoon niet eerlijk tegen jezelf. Ieder mens doet dit namelijk, in meer of mindere mate. Het is onze natuur en hoe we in het dagelijkse leven geprogrammeerd worden.

Hoewel dit gedrag normaal is en onschuldig lijkt, kan het gevaarlijk zijn. Dit gedrag heeft namelijk de potentie om je gezondheid ernstige schade aan te doen. Het gedrag waar ik het over heb wordt op zijn Engels ‘instant gratification’ genoemd. 

In dit artikel lees over hoe ‘instant gratification’ je gezondheid kan saboteren en wat je kunt doen om te zorgen dat je dit niet laat gebeuren. Als jij je gezondheid en fysieke conditie wil verbeteren of als je merkt dat korte termijn gedrag, je lange termijn doelen in de weg staan, lees dan verder. Dit artikel heeft de potentie om jou de absolute controle te geven over je gezondheid, mits je bereid bent eerlijk naar jezelf te kijken en te veranderen wat nodig is. 

Lees ook onze vorige artikelen over hoe je goede voornemens waar en waardevol maakt en hoe je aan je fitheid kan werken ondanks een druk leven. Het moderne leven presenteert een hoop uitdagingen die een goede gezondheid in de weg kunnen staan. Als je hier bewust van bent, heb je de keuze om er iets aan te veranderen en je gezondheid in eigen handen te nemen.

Instant gratification

Instant gratification, in het Nederlands vertaald naar ‘onmiddellijke bevrediging’ is een term die verwijst naar de verleiding (en daaruit voortvloeiend gedrag) om een direct voordeel voorrang te geven, door af te zien van een toekomstig voordeel. In andere woorden, instant gratification betekent dat je de voorkeur geeft aan korte termijn gemak of comfort in plaats van lange termijn voordeel of resultaat. 

Instant gratification is een manier van denken dat gedrag stimuleert zoals het zoeken naar snel resultaat, een quick-fix, een afkorting, een gemakkelijke manier of de weg van de minste weerstand. In het kader van gezondheid moet je denken aan crashdiëten om snel af te vallen, extreme workouts om snel fit te worden of een bloeddrukverlagend medicijn nemen. In plaats van een duurzaam gezond voedingspatroon te ontwikkelen, consequent een doordacht trainingsplan te volgen of leefstijlfactoren te veranderen die de oorzaak zijn van de hoge bloeddruk.

Je leert het van je omgeving

Instant gratification zie je terug op grote schaal. Ik las onlangs een artikel op nu.nl met de titel “Alles wat met hoest en griep te maken heeft vliegt de drogisterij uit”. In de kern ging dit artikel erover hoe de hoestdrank, keelpastilles en pijnstillers bij de drogisterijen over de toonbank vlogen omdat veel mensen ziek waren. “Typisch” dacht ik in de eerste instantie en ik bedacht me “hier moet ik een artikel over schrijven”. Dit is namelijk het perfecte voorbeeld van het probleem van instant gratification. Het is exact deze manier van denken wat voor veel mensen in de weg staat om een gezond lichaam te hebben en te behouden.

Dit is hoe veel mensen denken:

• Ik ben verkouden en het moet nú weg. Oplossing: ik heb hoestdrank nodig
• Ik heb keelpijn en het moet nú weg. Oplossing: ik heb keelpastilles nodig
• Ik heb koorts en dat moet nú weg. Oplossing: ik heb paracetamol nodig
• Ik heb last van mijn spieren en dat moet nú weg. Oplossing: ik heb pijnstillers nodig

Ik schrijf ‘oplossing’ want dat is wat mensen denken dat het is. Maar in werkelijkheid is het een manier van zoeken naar verlichting, verzachting of voldoening. Want is dit überhaupt een oplossing voor het daadwerkelijke probleem? Nee, dat is het absoluut niet. Het is niet meer dan een automatisch en vaak onbewust denkproces: ik ben ziek, dat is vervelend, ik wil dat het nu weg gaat, ik neem een medicijn – oftewel de quick-fix. 

Want als ik dat doe dan gaat het sneller weg. Dan ben ik er vanaf en is alles weer goed. Toch?

Wat als ik je vertel dat het helemaal niet sneller weggaat en dat juist dit gedrag de reden is dat mensen ziek zijn in de eerste instantie. Als je ziek bent, keelpijn hebt of verkouden bent, dan betekent dit simpelweg dat je immuunsysteem verzwakt was en je niet voldoende weerstand had tegen een virus of een bacterie. Als je dat wel had gehad, was je überhaupt niet ziek geworden.

Dat verzwakte immuunsysteem en die lage weerstand is er niet zomaar, dat komt niet vanzelf, dat is geen toeval. Het heeft een reden. Die reden heeft niets te maken met een gebrek aan hoestdrank, pijnstillers, paracetamols of een ander medicijn. Het heeft alles te maken met keuzes en gedrag. Voordat je denkt dat ik zeg dat je nooit ziek kunt worden, dat is niet wat ik hiermee bedoel. Iedereen kan wel eens ziek worden. Maar niet bij iedere griepgolf of als er weer ‘wat heerst’. Dan doe je iets fundamenteels niet goed en dat heeft niets met een gebrek aan medicatie te maken. Een goede gezondheid heb je niet zomaar, die creëer je bewust. Elke dag opnieuw, door specifieke dingen te doen én door specifieke dingen te laten.

Gemak dient de mens of gemak maakt zwak?

Wat ik zie gebeuren is dat al het gemak dat de mens zogezegd moet dienen, juist kracht ontneemt. Alles moet tegenwoordig gemakkelijk en snel. Het mag niet te veel inspanning kosten, want anders doen mensen het niet. Er is namelijk altijd wel iets prettigers of comfortabelers te kiezen en daar gaat de voorkeur naar uit. Want:

Waarom fietsen als je met de e-bike kan?

Waarom lopen als je met de auto kan gaan?

Waarom eten koken als je het ook kan bestellen?

Waarom naar een kledingwinkel gaan als je online kan shoppen?

Waarom zelf moeten trainen als de personal trainer dat ook voor je kan doen… 

…Oh nee, dat kan niet….🤔

Zie je waar ik naartoe wil? Het is een gegeven dat veel dingen die van absolute waarde zijn, niet met een druk op de knop of op een gemakkelijke manier te krijgen zijn. 

Je kunt namelijk:

Geen gezond lichaam kopen bij de dokter.

Geen krachtig en fit lichaam kopen bij de personal trainer.

Geen slank lichaam kopen bij de voedingscoach.

Geen nieuwe rug kopen bij de therapeut.

Online geen hoog energielevel bestellen

Gaan zwemmen en niet nat worden.

Wat je wel kunt doen is:

Een salade eten terwijl je liever een pizza eet.

Krachttraining doen terwijl je daar geen zin in hebt.

Gewoon gaan hardlopen terwijl je je moe voelt.

De oefeningen doen die de therapeut geeft, terwijl dit oncomfortabel voelt.

Door de dag actief zijn terwijl je liever op een stoel zit.

Accepteren dat je nat wordt als je gaat zwemmen.

Bouw kracht

Het is verleidelijk om te kiezen voor gemak op korte termijn versus resultaat op lange termijn. In veel contexten is het prima en kan gemak je dienen. Maar in het domein gezondheid maakt gemak zwak. Ik kan er niets anders van maken. Een goede gezondheid kost tijd, aandacht en inspanning op dagdagelijkse basis. Daar is kracht voor nodig. Mentale kracht. Als je niet in staat bent mentale kracht te bouwen, dan bezwijk je naar verloop van tijd onder de druk van de verleiding om voor gemak en comfort te kiezen. Met alle gevolgen van dien. 

Mensen die geen mentale kracht ontwikkelen nemen ook niet graag verantwoordelijkheid. Ze zijn geneigd om verantwoordelijkheid buiten zichzelf te plaatsen. In het kader van gezondheid betekent dit dat ze hun gezondheid laten afhangen van toeval, van gedrag van mensen uit hun omgeving, van de behandelingen van de therapeut of van medicijnen van de dokter. Ze nemen gezondheid gemakkelijk voor lief. Ze zien het als vanzelfsprekend. Maar niets is vanzelfsprekend, niets heb je zomaar en je hebt nergens recht op. Mensen willen dat vaak wel geloven als het om gezondheid gaat. 

Feit is, als jij bewust of onbewust op dagdagelijkse basis de voorkeur geeft aan onmiddellijke bevrediging, dan wordt het een gewoonte. Gaandeweg wordt het je standaardinstelling van waaruit je opereert, oftewel hoe je je leven leeft. Als gevolg ga je dit gedrag in alle domeinen vertonen zoals op het gebied van gezondheid, maar ook in relaties en op het werk. Voordat je het weet verlies je energie, gaat je conditie achteruit, raak je chronisch gestrest, voel je je ongelukkig of wordt je ziek. Het klinkt misschien hard en confronterend, maar het is nu eenmaal de realiteit.

Het kan zijn dat je hier nooit bij stilgestaan hebt. Dat is logisch want mensen zijn gewoontedieren. Het overgrote deel van de dag opereren we op automatische piloot – buiten het bewustzijn om. Maar vanaf nu is dat anders, nu ben je ervan bewust dat op korte termijn voorrang geven aan gemak op lange termijn voor problemen kan zorgen. Vanaf nu kun je kiezen. Kiezen of je gaat voor snel en gemakkelijk of voor waardevol resultaat in de toekomst. Maar dit gebeurt niet vanzelf. Om je behoefte naar gemak en comfort de baas te worden zal je kracht moeten ontwikkelen. Kracht om:

Eerlijk naar jezelf te kijken

Jezelf te confronteren

Dingen te doen die je liever niet doet

Je ongemakkelijk te voelen

De stem in je hoofd te negeren

Door te gaan als je eigenlijk wil stoppen

Stoppen met de mening van anderen heilig te maken

Iets waarvan je niet weet dat je het niet weet, bestaat niet voor je. Daar kun je niets aan veranderen. Maar nu weet je het. Iets weten en er niet naar leven, dat is een heel ander verhaal. Dat gaat je tegenwerken naar verloop van tijd. 

Doe er je voordeel mee. Zeg nee tegen gemakkelijk en snel. Zeg ja tegen groei en ontwikkeling. Als je moeite hebt met verandering, neem dan contact met me op. De prijs van weten wat je moet doen en het niet doen, is hoger dan het gewoon te doen. Soms heb je daar ondersteuning bij nodig. Dat toegeven is eerlijk en krachtig. Je zal jezelf in de toekomst dankbaar zijn.