Het handhaven van een slank lichaam vormt een van de grootste uitdagingen in deze tijd. Onder ambitieuze professionals en ondernemers is dit niet anders. Bijna elke cliënt waar ik mee werk heeft als doel om ‘af te vallen’ — in min of meerdere mate. Ondanks een hele industrie gericht op gewichtsverlies, blijft de gemiddelde mens zwaarder worden. En dat heeft z’n gevolgen.

Trainers, afslank experts en voedingscoaches vind je tegenwoordig overal. Het internet barst van de tips, adviezen, diëten, voedingsschema’s, trainingsprogramma’s en afslank supplementen. Maar toch, de overgewicht cijfers zijn de afgelopen dertig jaar verdrievoudigd. Meer dan de helft van de volwassenen is te zwaar en de trend is stijgend, in plaats van dalend.

Als ambitieuze professional of ondernemer, kan je het je simpelweg niet permitteren om te zwaar te zijn. Optimaal presteren binnen je bedrijf vergt alle voordelen die je kan krijgen — vooral om je concurrenten voor te blijven. Overgewicht werkt sterk tegen je in deze context. Mensen met overgewicht hebben minder energie, zijn vatbaarder voor ziektes, gevoeliger voor stress, ervaren minder rust en ruimte, en lopen een groter risico op een burn-out. Niet echt de positie waar je jezelf in wil zien als vooruitstrevende professional.

Als jij op dit moment te zwaar bent, dan loop je het risico steeds zwaarder te worden als je er niet onmiddellijk actie op onderneemt. Je gewicht is namelijk het resultaat van je huidige levensstijl — verander je niets, dan blijft de uitkomst hetzelfde. Met andere woorden, je blijft gestaag gewicht aankomen, waardoor de situatie verslechtert.

Als je wil voorkomen dat je lichaam in de toekomst een belemmering wordt voor je carrière of onderneming, lees dan vooral verder.

Normalcy bias: Het gevaar van ‘het nieuwe normaal’

Dat overgewicht de norm is, is tegenwoordig meer een regel dan een uitzondering. Aangezien er zoveel mensen overgewicht hebben, beginnen mensen dit steeds normaler te vinden. Er is zelfs een beweging, bekend als ‘body positivity’, die pleit voor de acceptatie en respect van alle lichamen, ongeacht hun grootte, vorm of uiterlijk, wat volgens hen bijdraagt aan zelfliefde en zelfvertrouwen.

Hoewel ik het er volledig mee eens ben dat we mensen niet moeten veroordelen op hun gewicht of uiterlijk, schuilt er een gevaar in deze manier van denken. Het risico bestaat dat mensen de schadelijke effecten van overgewicht op de gezondheid en de algemene prestaties over het hoofd gaan zien. Net zoals het vijftig jaar geleden als ‘normaal’ werd beschouwd dat iedereen rookte, wordt het nu ‘normaal’ gevonden om te zwaar te zijn. Iedereen weet inmiddels wat de gezondheidsrisico’s van roken zijn.

Overgewicht is echter net zo schadelijk. Het is een voorbode van allerlei ziekten en chronische aandoeningen. De onderstaande afbeelding, afkomstig van de website van de World Health Organization (WHO), illustreert de mogelijke gevolgen van een leven met overgewicht:

Bron: World Health Organization website

Het échte probleem met overgewicht: Het gaat niet om uiterlijk of eigenwaarde, maar om gezondheid en verantwoordelijkheid

Hoe ik het zie, betekent oprechte zelfliefde goed voor je lichaam zorgen. Het handhaven van een gezond gewicht is hier een essentieel onderdeel van. Een gezond gewicht is niet alleen cruciaal voor je gezondheid, maar ook een doorslaggevende factor in je prestatievermogen. Het heeft directe invloed op facetten die je dagelijkse prestaties bepalen, zoals:

• Energielevel
• Stressbestendigheid
• Focus
• Productiviteit
• Algemeen welzijn

Mensen rechtvaardigen vaak zaken die ze moeilijk kunnen (lees: niet willen) veranderen. Bij de ondernemers waar ik mee werk, hoor ik vaak dezelfde excuses: te druk, geen tijd, werk gaat voor. Als dit jou bekend voorkomt, bekijk het eens op deze manier:

• Je kunt veel te doen hebben, maar drukte creëer je zelf.
• Een gebrek aan tijd betekent vaak een gebrek aan prioriteiten.
• Werk voorrang geven is een keuze. → De vraag die je jezelf kunt stellen is: Hoe productief (en effectief) ben ik écht als ik alleen tijd heb voor werk?

Als je momenteel iemand bent die voortdurend redenen en excuses vindt om geen actie te ondernemen voor je gezondheid, dan is er een heel eenvoudige oplossing: Maak van je gezondheid een topprioriteit.

Ik weet uit ervaring dat mensen vaak pas in actie komen als er een significant probleem ontstaat, zoals gezondheidsklachten, fysieke pijn, depressie of een burn-out. Dit soort ‘externe factoren’ zorgt vaak pas voor de nodige urgentie om te veranderen. Velen laten zich meeslepen door de dagelijkse drukte en leven op een chaotische, ongefocuste en onbewuste manier. Als reactie hierop worden klachten vaak geaccepteerd, pijn signalen genegeerd, en wordt weggekeken van bepaalde uitdagingen. Maar zoals het gezegde luidt: voorkomen is beter dan genezen.

In een leven vallen mensen honderden kilo’s af en zijn nog te zwaar

Het behouden van een slank en gezond lichaam is een uitdaging waar velen mee worstelen. Aan de ene kant is dit begrijpelijk, aangezien het moderne leven daarvoor de perfecte omstandigheden biedt. Voedsel is overal om ons heen en we worden constant aangespoord om eten en drinken te kopen. De meeste sociale evenementen gaan gepaard met (overmatig) eten, drinken en vooral zitten. Aan de andere kant vereist het dagelijks leven steeds minder fysieke inspanning. Velen werken op kantoor, gebruiken de auto of de e-bike voor verplaatsing, en sporten vaak inconsistent of helemaal niet. Je zou kunnen zeggen dat overgewicht een logisch gevolg is.

Ik ben het daar echter niet mee eens. De andere kant van onze moderne maatschappij is dat we in een kennissamenleving leven. Als je niet bewust bent dat gewichtsverlies het gevolg is van 1) minder eten en 2) meer bewegen, dan heb je niet opgelet.

In de kern is afvallen eenvoudig. Maar eenvoudig betekent niet per se gemakkelijk. Minder eten en meer bewegen is fundamenteel eenvoudig, maar mensen maken het zichzelf vaak moeilijk. Hoe komt dat? Omdat ze denken dat ze door middel van drastische veranderingen of extreme methoden, snel van de overtollige kilo’s af kunnen komen en dat ze er vervolgens af blijven. Helaas, niets is minder waar.

In mijn online cursus ‘Lasting Lean Life’ maak ik een bewuste distinctie: Afvallen versus duurzaam slank zijn. Het programma is ontworpen om de focus te verleggen van tijdelijk gewichtsverlies naar blijvend slank zijn.

Veel mensen slagen erin om gewicht te verliezen door tijdelijk meer te bewegen, te sporten en een dieet te volgen. Echter, maar weinigen zijn succesvol in het duurzaam slank zijn. Zoals ik altijd zeg: “De meeste mensen vallen honderden kilo’s af en zijn toch nog steeds te zwaar”. Op zijn zachtst gezegd is dit jammer. Ik zie het als een gemiste kans en verspilde potentie.

Maar als afvallen zo eenvoudig is en mensen erin slagen om gewicht te verliezen, waarom lukt het ze dan niet om duurzaam slank te blijven?

Focus op ‘hoe’ en je zult je leven lang afvallen

Wat de meeste mensen doen om gewicht te verliezen, is zich concentreren op ‘afvallen’. Afvallen is een fysiologisch gevolg van meer energie verbranden dan je opneemt. Helaas is dit voor velen slechts een tijdelijk proces, aangezien ze hun gedrag slechts tijdelijk veranderen. Ze proberen dit te doen door afslanktrainingsprogramma’s, speciale diëten of supplementen of sap-/shakekuren te volgen. Vaak zijn dit (extreme) methoden (lees: pogingen) om snel ‘vet’ te verliezen. Met andere woorden, mensen proberen een duurzaam probleem op te lossen met kortetermijnveranderingen. Maar als je je gedrag slechts tijdelijk verandert, is het effect ook maar tijdelijk.

Bij afvallen ligt de focus vaak op het ‘doen’, zoals het volgen van een dieet, een trainingsprogramma of het nemen van specifieke supplementen. Mijn ervaring is dat de meeste mensen denken dat de weg naar een slank lichaam wordt bereikt door een specifiek voedings- en trainingsplan te volgen. Begrijp me niet verkeerd, een voedingsplan kan nuttig zijn en een goed trainingsplan is essentieel voor het behalen van waardevolle resultaten. Maar, wie gaat dat daadwerkelijk doen?

Wie gaat consequent een bepaald voedingsplan volgen en structureel een goed trainingsprogramma volgen? Niet de persoon die wil afvallen. Laat me toelichten wat ik daarmee bedoel.

De reden dat iemand overgewicht heeft, is de huidige levensstijl — het gedrag. Maar wat drijft dat gedrag eigenlijk? Je huidige identiteit.

Dit is de basis:

Wie je bent → Wat je doet → Wat je krijgt

Wat je doet bepaalt wat je krijgt, maar wat je doet wordt aangestuurd door wie je bent. Wie je bent is je huidige identiteit, die wordt gevormd door alle normen, waarden en overtuigingen die je momenteel hebt.

Tijdelijk afvallen is zeker mogelijk door te focussen op ‘wat je moet doen’. Maar als er geen verandering plaatsvindt in wie je bent, dan val je vroeg of laat weer terug op oude gewoontes. Meestal gebeurt dit als dingen tegenzitten, niet volgens verwachting verlopen, of het proces zwaar begint te worden — zowel tijdens het afslanken als in het leven in het algemeen. Wanneer een persoon onder druk komt te staan, is het terugvallen op oude patronen — de standaardinstelling — meestal het eerste dat gebeurt.

Dit is waarom afvallen en focussen op wat je moet doen, op den duur niet werkt. Wat wel werkt, is veranderen wie je bent.

Focus op ‘wie’ om duurzaam slank te zijn

Als je definitief wilt afrekenen met overgewicht, moet je veranderen wie je bent. Je huidige normen, waarden, overtuigingen en standaarden moeten in lijn zijn met je doel, en je moet er consequent naar leven.

Als je nog nooit hebt nagedacht over het feit dat ‘wie je bent’ je huidige realiteit heeft gecreëerd, dan klinkt dit wellicht vaag of abstract. Maar dat is het niet, en ik zal het je op een eenvoudige manier uitleggen.

Stel je voor dat je de afgelopen jaren niet erg actief bent geweest. Je hebt een zittend beroep, je sport onregelmatig, je hebt geen focus op je gezondheid en je hebt geen actieve hobby’s. In de loop van de jaren heb je een buik ontwikkeld en je wilt er definitief vanaf. Daarvoor ben je van plan om te gaan sporten. Je huidige identiteit (vaak onbewust gecreëerd) is dat van een inactieve, niet-sportende en onbewust etende persoon. Deze persoon zal niet plotseling elke dag een uur gaan wandelen. Terwijl als je na jaren van inactiviteit besluit om elke dag een uur te wandelen, dan zal dit zeker je vetpercentage ten goede komen.

Dus in plaats van te focussen op wat je moet doen, stel jezelf dan de vraag:

“Wie moet ik zijn om elke dag een uur te wandelen?”

Dit kan zo simpel zijn als: “Ik ben iemand die elke dag een uur wandelt” of “Ik ben een actief persoon”.

Als je jezelf ziet als iemand die elke dag wandelt, dan wordt wandelen een bewuste activiteit. Het is simpelweg een deel van wie je bent.

Als je jezelf bewust identificeert als “Ik ben actief” en actief zijn betekent voor jou elke dag minimaal een uur wandelen, guess what? Dan zul je ook elke dag gaan wandelen. Het is immers wie je bent.

Dit is geen gevecht zoals voor iemand die in de kern ‘een inactief persoon’ blijft en zichzelf met tegenzin moet dwingen om te gaan wandelen. Hoe lang kun je dat volhouden? Waarschijnlijk niet lang.

Echter, als je jezelf bewust ziet als een actief persoon, dan hoef je jezelf niet te dwingen. Het is een bewuste keuze. Als je dan een keer een tegenslag hebt, geen zin hebt of laat thuis bent, dan is dat geen belemmering. Je gaat nog steeds wandelen, want dat is wie je bent. Mits je daadwerkelijk leeft naar je bewust gekozen identiteit.

Dit is slechts één voorbeeld. Om duurzaam slank te zijn, zul je op meerdere vlakken moeten veranderen wie je bent. Dat doe je bewust, intentioneel, met een doel en je leeft er consequent naar.

Dit is niet complex, maar juist eenvoudig.

Oefening: Wie moet ik zijn voor een duurzaam slank leven?

Om effectief de focus te leggen op duurzaam slank zijn in plaats van afvallen, is een verandering van identiteit vereist. Voer deze oefening uit om 1) te reflecteren op wie je op dit moment bent en 2) een nieuwe, effectieve identiteit te creëren waar je bewust naar gaat leven.

• Hoe zie ik mezelf in relatie tot eten en drinken (inclusief alcohol)?
• Welk gedrag is hieraan gekoppeld dat bijdraagt aan mijn overgewicht?
• Hoe zie ik mezelf in relatie tot sporten en bewegen?
• Welk gedrag is hieraan gekoppeld dat bijdraagt aan mijn overgewicht?
• Welk gedrag moet ik veranderen om gewicht te verliezen en duurzaam slank te zijn?
• Wie moet ik zijn om deze verandering duurzaam te maken?

Concluderend

Om duurzaam slank te zijn, is meer nodig dan alleen de focus op ‘wat te doen’. Het gaat dieper, het vraagt een verschuiving in onze identiteit, in ‘wie te zijn’. Wanneer je verandert wie je bent, verandert automatisch wat je doet, en op lange termijn bereik je wat je wilt krijgen. Dit vraagt om reflectie, bewuste keuzes en een blijvende inzet voor jezelf en je gezondheid. En ja, het is een uitdaging, maar het is een uitdaging die de moeite waard is.

Behavior is the mirror in which everyone shows their image — Johann Wolfgang von Goethe

Vind je dit artikel waardevol? Schrijf je dan in voor de Get Real Performance nieuwsbrief. Elke zaterdag vind je een actiegerichte nieuwbrief die je als ambitieuze professional of ondernemer help om van je gezondheid je sterkste kracht te maken. Abonneer je nu en mis geen enkel artikel.

Let op: de inschrijving voor de nieuwsbrief is op bartjessen.com. Je ontvangt de nieuwsbrief in het Engels in je inbox (check ook even je spam). Via de e-mail kun je de Nederlandse versie lezen op www.getrealperformance.nl.